“รถไขลาน” ของเล่นจากภูมิปัญญาไทยเบิ้ง

พุธ 25 ธันวาคม 2556 เวลา 14:17 น.

          ถ้าพูดถึง ภูมิปัญญาภูมิปัญญาปราชญ์ชาวบ้าน;รถไขลานภูมิปัญญาภูมิปัญญาหมู่บ้านไทย; ของเล่นในวัยเด็ก ใครหลายคนอาจจะจินตนาการถึงรถของเล่นคันเล็ก มีลานยื่นออกมาไขเพื่อให้ฟันเฟืองข้างในทำงานและล้อรถวิ่งได้ แต่จะวิ่งได้ใกล้ไกลแค่ไหนนั้นขึ้นอยู่กับจำนวนครั้งที่ไขลานว่าจะมากหรือน้อย เพราะยิ่งหมุนมากเท่าไรรถก็แล่นได้ไกลมากเท่านั้น
          เช่นกันกับที่หมู่บ้านไทยเบิง ต.โคกสลุง อ.พัฒนานิคม จ.ลพบุรี ภูมิปัญญาภูมิปัญญาปราชญ์ชาวบ้าน;รถไขลานภูมิปัญญาภูมิปัญญาหมู่บ้านไทย; ก็เป็นของเล่นที่นิยมทำเล่นกันเองมาตั้งแต่สมัยปู่ย่าตายาย ขั้นตอนก็ไม่ยุ่งยากเหมาะกับเด็กทุกเพศทุกวัย นายวิเชียร ยอดสลุง ปราชญ์ชาวบ้านที่ทำรถไขลานจากแกนด้ายเล่นมาตั้งแต่สมัยเด็กๆ บอกว่า อุปกรณ์การทำที่หาได้ภายในบ้าน ได้แก่ เทียนไข ลวด หลอดด้ายพลาสติกเหลือใช้ คีม มีด ไม้ขนาดเล็ก วิธีการทำเริ่มจากนำคีมมาตัดลวดเป็น ภูมิปัญญา ขนาด ขนาดสั้นและขนาดยาว โดยขนาดสั้นกะขนาดให้งอแล้วพอดีกับแกนกลางของหลอดด้าย ส่วนขนาดยาวประมาณกะขนาดความยาวหลังจากงอให้ทั้งสองด้านเท่ากันแล้วให้ยาวกว่าแกนหลอดด้ายและสามารถจับได้ถนัดมือ จากนั้นนำยางวง ภูมิปัญญา เส้น ใส่ลงในลวดเส้นยาว นำลวดเส้นเล็กมาเกี่ยวกับยางวงอีกด้านหนึ่งให้เป็นปมรั้งไม่ให้ยางวงหลุดจากลวดเส้นเล็ก ตามด้วยนำลวดยาวร้อยใส่แกนหลอดด้าย โดยให้ด้านที่มีลวดเส้นเล็กยึดกับหลอดด้ายอีกด้านหนี่งไว้ นำมีดมาตัดเทียนไขให้มีขนาดไม่ยาวกว่าเส้นผ่านศูนย์กลางของหลอดด้าย ดึงลวดด้านยาวให้เห็นยางวงที่ผ่านแกนลวด จากนั้นนำเทียนไขที่ตัดใส่ระหว่างยางวงทั้ง ภูมิปัญญา เส้น เพื่อขัดยางวงไม่ให้ดีดกลับไปอีกด้านหนึ่ง นำไม้ที่เตรียมไว้ใส่แทนที่ลวดเส้นยาวแล้วดึงลวดเส้นยาวออก แค่ไม่กี่ขั้นตอนก็ได้รถไขลานทำเองตามแบบฉบับไทยเบิ้งไว้เล่นที่บ้านแล้ว
ส่วนวิธีการเล่นนั้นให้หมุนแกนด้ายหลายๆ รอบ แล้ววางลงกับพื้นเรียบ แกนด้ายจะหมุนไปเหมือนล้อรถที่กำลังวิ่งอยู่บนถนน ส่วนจะช้าหรือเร็วนั้นขึ้นอยู่กับความสมดุลของอุปกรณ์ทุกชิ้นที่นำมาประกอบกัน จะเล่นเดี่ยวหรือชวนเพื่อนๆ มาจับกลุ่มเล่นก็สนุกได้ไม่แพ้กัน พอเด็กๆ รวมตัวกันหลายๆ คนก็จะนำรถไขลานที่ตัวเองประดิษฐ์มาแข่งกันซึ่งนั่นก็ขึ้นอยู่กับฝีมือการประดิษฐ์ของแต่ละคน บางคนก็ประดิษฐ์มาแล้วรถวิ่งไม่ได้ก็มี ของเล่นชนิดนี้ต้องฝึกทำบ่อยๆ จะได้รู้ว่าแบบไหนถึงจะวิ่งได้ไกล
          งานนี้การันตีความสนุกจากน้องโหน่ง เด็กชายอนุวัฒน์ ป่าสลุง อายุ 6 ปี ที่จูงมือพี่สาวน้องตาล เด็กหญิงวันวรีย์ ป่าสลุง มาประดิษฐ์รถไขลานใช้เล่นกัน โดยเด็กทั้งสองพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า มารู้จักและทดลองประดิษฐ์รถไขลานเป็นครั้งแรก รู้สึกสนุกและจะกลับไปทำเล่นกับเพื่อนๆ อีก เช่นเดียวกับน้องไอซ์ เด็กหญิงจารุวรรณ จันที อายุ 9 ขวบ ที่บอกว่า รถไขลานแกนด้ายนี้เล่นสนุกดี ที่สำคัญไม่ต้องเสียเงินแพงๆ ไปซื้อด้วย อยากให้ลองทำเล่นกันดู!!
          นี่คือ ภูมิปัญญาไทยที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้จริงๆ ใครมีอุปกรณ์อยู่ลองทำเล่นกันดูน๊ะ รับรองสนุกไม่แพ้ของเล่นราคาแพงๆ เลยจร้า!!

ข่าวปราชญ์ชาวบ้าน+หมู่บ้านไทยวันนี้

“รถไขลาน” ของเล่นจากภูมิปัญญาไทยเบิ้ง

ถ้าพูดถึง “รถไขลาน” ของเล่นในวัยเด็ก ใครหลายคนอาจจะจินตนาการถึงรถของเล่นคันเล็ก มีลานยื่นออกมาไขเพื่อให้ฟันเฟืองข้างในทำงานและล้อรถวิ่งได้ แต่จะวิ่งได้ใกล้ไกลแค่ไหนนั้นขึ้นอยู่กับจำนวนครั้งที่ไขลานว่าจะมากหรือน้อย เพราะยิ่งหมุนมากเท่าไรรถก็แล่นได้ไกลมากเท่านั้น เช่นกันกับที่หมู่บ้านไทยเบิง ต.โคกสลุง อ.พัฒนานิคม จ.ลพบุรี “รถไขลาน” ก็เป็นของเล่นที่นิยมทำเล่นกันเองมาตั้งแต่สมัยปู่ย่าตายาย ขั้นตอนก็ไม่ยุ่งยากเหมาะกับเด็กทุกเพศทุกวัย นายวิเชียร ยอดสลุง ปราชญ์ชาวบ้านที่ทำรถไขลานจากแกนด้ายเล่นมาตั้ง

25 ธันวาคม 2556 14:17 น.

"มูลนิธิสัมมาชีพ" มอบรางวัล "ต้นแบบสัมมาชีพ" ปี 2567 เชิดชูเกียรติ บุคคล-เอสเอ็มอี-วิสาหกิจชุมชน-ปราชญ์ชาวบ้าน ผู้ยึดแนวทางสัมมาชีพ-สร้างสังคมยั่งยืน — มูลนิธิสัมม... ธ.ค. 67

มูลนิธิสัมมาชีพยกย่อง 3 ปราชญ์ชาวบ้าน เตรียมมอบรางวัล 'ปราชญ์ชาวบ้านต้นแบบสัมมาชีพ' 17 ธ.ค. นี้ — มูลนิธิสัมมาชีพคัดเลือก 3 บุคคลรับรางวัล "ปราชญ์ชาวบ้าน... ธ.ค. 67

"มูลนิธิสัมมาชีพ" มอบรางวัลต้นแบบสัมมาชีพ ปี 66 เชิดชู "คน-องค์กร" นำสังคมสร้างสัมมาชีพเต็มพื้นที่ — "มูลนิธิสัมมาชีพ" มอบ 15 รางวัล "ต้นแบบสัมมาชีพ" ปี 2... พ.ย. 66

'วิโรจน์ คงปัญญา' ปราชญ์ฯ ต้นแบบสัมมาชีพ สร้างชุมชนเข้มแข็งด้วย 'การออม" — ผลงานส่งเสริมการออมอย่างเป็นระบบ จนทำให้ชุมชนสามารถ "แก้ปัญหาหนี้นอกระบบ" ขยายส... พ.ย. 66

มูลนิธิสัมมาชีพ มอบรางวัล 4 ปราชญ์ชาวบ้าน 'ต้นแบบสัมมาชีพ' ประจำปี 2566 — มูลนิธิสัมมาชีพคัดเลือก 4 บุคคลรับรางวัล "ปราชญ์ชาวบ้านต้นแบบสัมมาชีพ" ปี 2566 ... พ.ย. 66

"ก่อคเณศ รุ้งสันเทียะ" ปราชญ์ฯ ต้นแบบสัมมาชีพ คืนวิถี 'สีย้อมธรรมชาติ' — "ก่อคเณศ รุ้งสันเทียะ" นวัตกรชุมชนหนุ่มไฟแรงจากจังหวัดอุดรธานี ผู้คว้ารางวัลมากมา... ต.ค. 66

มูลนิธิสัมมาชีพเตรียมจัดงานรางวัลต้นแบบสัมมาชีพ 17 พ.ย. นี้ — มูลนิธิสัมมาชีพเตรียมจัดงานรางวัลต้นแบบสัมมาชีพ 17 พ.ย. นี้ ภายใต้แนวคิด "สัมมาชีพ สร้างความ... ต.ค. 66

"ธนากร จีนกลาง" ปราชญ์ฯ ต้นแบบสัมมาชีพ — "เพราะเชื่อว่ายางพาราจะเป็นทางเดียวที่แก้ปัญหาความยากจนได้" จึงกลายเป็นที่มาซึ่งทำให้ "ธนากร จีนกลาง"... ต.ค. 66

'สิทธิพงษ์ อรุณรักษ์' ปราชญ์ฯ ต้นแบบสัมมาชีพ — ปราชญ์ชาวบ้านต้นแบบสัมมาชีพอีกรายที่ได้รับรางวัลเชิดชูเกียรติในปี 2566 โดยมูลนิธิสัมมาชีพ คือ "สิทธิพงษ์... ต.ค. 66