สถาบันเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิตแถลงข่าวและเผยแพร่บทวิเคราะห์ ( วันจันทร์ที่ 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2562 )หัวข้อ “ดัชนีความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลของประเทศไทย”

          ผศ.ดร.เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ 
          รองคณบดีฝ่ายวิชาการและวิจัย สถาบันเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต

          นัยสำคัญของชีวิตดิจิทัล
          การพัฒนาเทคโนโลยีในสังคมดิจิทัลปัจจุบันทำให้รูปแบบการดำเนินชีวิตของมนุษย์เปลี่ยนไป ผู้คนใช้อินเทอร์เน็ตในการค้นหาข้อมูล ท่องเว็บไซท์และดูหนังฟังเพลงอย่างแพร่หลายทดแทนการดูหนังในโรงภาพยนตร์และแผ่นดีวีดี ผู้คนเริ่มใช้คอมพ์พิวเตอร์และแท็บเล็ตช่วยในการเรียนและการทำงาน ผู้คนเริ่มเปลี่ยนจากการติดต่อสื่อสารทางโทรศัพท์มาเป็นการติดต่อสื่อสารทางสื่อสังคมออนไลน์มากขึ้น อาทิเช่น เฟสบุ๊ค (Facebook) ไลน์ (Line) เป็นต้น พ่อค้าแม่ค้าเริ่มหันมาทำธุรกิจทางออนไลน์มากขึ้น ผู้คนเริ่มหันมาซื้อสินค้าและบริการออนไลน์ทดแทนการซื้อสินค้าและบริการจากหน้าร้านมากขึ้น ผู้คนเริ่มโอนเงินและชำระค่าสินค้าและบริการผ่านทางออนไลน์มากขึ้น 
          รูปแบบการดำเนินชีวิตที่เปลี่ยนไปเนื่องจากเทคโนโลยีในยุคดิจิทัลส่งผลกระทบในด้านบวกหลายประการ อาทิเช่น ช่วยให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น ช่วยเพิ่มความรวดเร็วและสะดวกสบาย ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน ช่วยลดต้นทุนค่าใช้จ่ายในการดำรงชีพ ช่วยลดต้นทุน ช่วยเพิ่มช่องทางในการค้าขายและสร้างโอกาสทางธุรกิจ เป็นต้น ด้วยเหตุนี้หากประชากรในประเทศมีความแตกต่างทางความรู้หรือขาดโอกาสในการเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีในยุคดจิทัลนี้หรือที่เรียกว่า ความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัล ย่อมนำไปสู่ความได้เปรียบเสียเปรียบในการดำเนินชีวิตและในการดำเนินธุรกิจอย่างมีนัยสำคัญ 
          การจัดทำดัชนีความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัล
          ด้วยเหตุผลดังกล่าวข้างต้น การจัดทำดัชนีความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัล (Digital Life Inequality Index: DLII) จึงมีความสำคัญเพื่อสะท้อนให้เห็นถึงสถาณการณ์และระดับความเหลื่อมล้ำด้านชีวิตดิจิทัล (Digital life) ในสังคมไทยอันจะนำไปสู่การตระหนักรู้ ปรับปรุงการแก้ไขและการพัฒนาเชิงนโยบายโดยทั้งจากทางภาครัฐและทางภาคเอกชน โดยที่ดัชนีความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลนี้อ้างอิงจากผลการวิจัยเรื่อง ความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลในประเทศไทย ของ นางสาวฐิติมา ปานศรี นักศึกษาหลักสูตรเศรษฐศาสตร์มหาบัณฑิต และ ผศ.ดร.เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ รองคณบดีฝ่ายวิชาการและวิจัย สถาบันเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต โดยสังเคราะห์จากข้อมูลการสำรวจการมีเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในครัวเรือน พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์556 - สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ ของสำนักงานสถิติแห่งชาติ 
          ดัชนีความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลคำนวณจากความแตกต่างของพฤติกรรมการดำเนินชีวิตดิจิทัลของแต่ละปัจเจกบุคคลใน สื่อสังคมออนไลน์ ด้านหลัก ประกอบด้วย รูปแบบพฤติกรรมการใช้อินเทอร์เน็ต รูปแบบพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ และรูปแบบพฤติกรรมการติดต่อสื่อสารแบบเวลาจริง อาทิเช่น ความเร็วอินเทอร์เน็ต สถานที่ ประเภทอุปกรณ์เทคโนโลยีที่ใช้ ความถี่ในการใช้งาน การซื้อสินค้าและบริการทางอินเทอร์เน็ต ค่าใช้จ่ายต่างๆ การใช้โทรศัพท์ การส่งข้อมูล การค้นหาข้อมูล การใช้อีเมล์ การใช้สื่อสังคมออนไลน์ การทำธุรกรรมทางการเงินออนไลน์ และการใช้งานคอมพิวเตอร์เพื่อการทำงาน การเรียน เล่นเกม บันเทิง เป็นต้น ทั้งนี้การวิเคราะห์กำหนดให้รูปแบบพฤติกรรมชีวิตดิจิทัลในแต่ละด้านมีคะแนนสูงสุด มหาวิทยาลัยรังสิตเทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณเทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ คะแนน และค่าดัชนีความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลที่คำนวณได้จะมีค่าอยู่ระหว่าง เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ – มหาวิทยาลัยรังสิตเทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณเทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ โดยที่ เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ หมายถึง มีความเสมอภาคหรือไม่มีความเหลื่อมล้ำเลย และ มหาวิทยาลัยรังสิตเทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณเทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ หมายถึง มีสถานการณ์ความเหลื่อมล้ำรุนแรงที่สุด

          สถานการณ์ชีวิตดิจิทัลของประเทศไทย ชีวิตดิจิทัล
          ในช่วง 5 ปี (พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์556 – สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ) ที่ผ่านมา การใช้ชีวิตดิจิทัลของคนไทยในภาพรวมระดับประเทศมีแนวโน้มคะแนนสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง จาก สถาบันเศรษฐศาสตร์สื่อสังคมออนไลน์.สื่อสังคมออนไลน์9 คะแนน ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์556 เป็น สื่อสังคมออนไลน์สถาบันเศรษฐศาสตร์.9 คะแนน ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ แต่อย่างไรก็ตามชีวิตดิจิทัลของคนไทยโดยเฉลี่ยยังได้คะแนนต่ำกว่าครึ่งหนึ่งจากคะแนนเต็ม มหาวิทยาลัยรังสิตเทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณเทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ คะแนน โดยเมื่อดูคะแนนของรูปแบบพฤติกรรมชีวิตดิจิทัลด้านต่างๆ พบว่า คนไทยพฤติกรรมชีวิตดิจิทัลด้านการใช้อินเทอร์เน็ตและด้านการติดต่อสื่อสารแบบเวลาจริงเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง แต่พฤติกรรมชีวิตดิจิทัลด้านการใช้เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์กลับลดลงอย่างมาก ทั้งนี้เนื่องมาจากคนส่วนใหญ่เน้นการใช้เทคโนโลยีผ่านทางสมาร์ทโฟน (Smart phone) และแท็ปเล็ท (Tablet) ซึ่งสะดวกและตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์ (Life style) ของคนทั่วไปมากกว่าการใช้คอมพิวเตอร์พีซีแบบตั้งโต๊ะและแบบโน๊ตบุ๊คพกพาซึ่งมักใช้กันในแวดวงการศึกษาและการทำงานเฉพาะทางเท่านั้น
          ในระดับภูมิภาค คนกรุงเทพครองอันดับ มหาวิทยาลัยรังสิต ชีวิตดิจิทัลเฉลี่ยมากที่สุด อันดับที่ สถาบันเศรษฐศาสตร์ คือคนภาคกลาง เป็นที่น่าสังเกตว่าคนภาคใต้มีพัฒนาการทางด้านชีวิตดิจิทัลเร็วกว่าคนภาคเหนือโดยแซงคนภาคเหนือจากอันดับที่ 4 ขึ้นมาเป็นอันดับที่ สื่อสังคมออนไลน์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์557 เป็นต้นมา ในขณะที่คนภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีชีวิตดิจิทัลเฉลี่ยน้อยที่สุดอย่างต่อเนื่อง
          ในระดับจังหวัด คนกรุงเทพยังคงครองอันดับ มหาวิทยาลัยรังสิต ชีวิตดิจิทัลเฉลี่ยมากที่สุดในประเทศอย่างต่อเนื่อง โดยที่คนนนทบุรีครองอันดับที่ สถาบันเศรษฐศาสตร์ มาในอดีตแต่ถูกคนปทุมธานีและภูเก็ตแซงขึ้นมาเป็นอันดับที่ สถาบันเศรษฐศาสตร์ และ สื่อสังคมออนไลน์ ใน สถาบันเศรษฐศาสตร์ ปีหลัง ทำให้คนนทบุรีตกลงมาเป็นอันดับที่ 4 ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ ในขณะที่คนแม่ฮ่องสอนได้คะแนนชีวิตดิจิทัลเฉลี่ยน้อยที่สุดในประเทศติดต่อกันมาในอดีต แต่มีการเติบโตอย่างก้าวกระโดดส่งผลให้ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ คนแม่ฮ่องสอนอันดันดีขึ้นมา สื่อสังคมออนไลน์ อันดับ โดยที่ คนสกลนคร คนนราธิวาส และคนหนองคาย ขึ้นแท่นอันดับชีวิตดิจิทัลเฉลี่ยน้อยที่สุด อันดับที่ มหาวิทยาลัยรังสิต สถาบันเศรษฐศาสตร์ และ สื่อสังคมออนไลน์ แทน

          ความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัล          
          สถานการณ์ความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลของประเทศไทยในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา ในภาพรวมระดับประเทศมีแนวโน้มไปในทางที่ดีโดยลดลงอย่างต่อเนื่อง จาก 5เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ.6สื่อสังคมออนไลน์ ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์556 เหลือ 4สถาบันเศรษฐศาสตร์.46 ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ 
          ในระดับภูมิภาค ภาคตะวันอกเฉียงเหนือมีความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลมากที่สุด โดยลดลงจาก 5มหาวิทยาลัยรังสิต.77 ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์556 เหลือ 45.สื่อสังคมออนไลน์6 ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ เคียงคู่มากับภาคเหนือ ภาคใต้ และภาคกลาง ตามลำดับ โดยที่กรุงเทพมหานครมีความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลน้อยที่สุดและแตกต่างกับภูมิภาคอื่นๆอย่างโดดเด่นชัดเจน โดยลดลงจาก 4มหาวิทยาลัยรังสิต.สื่อสังคมออนไลน์8 ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์556 เหลือ สื่อสังคมออนไลน์มหาวิทยาลัยรังสิต.9สื่อสังคมออนไลน์ ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ เป็นที่น่าสังเกตว่าสถานการณ์ความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลในภาคเหนือสูงใกล้เคียงกับภาคตะวันอกเฉียงเหนือมาโดยตลอดและแซงขึ้นมาเป็นอันดับ มหาวิทยาลัยรังสิต ด้วยค่าดัชนีเท่ากับ 45.47 ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ 
          ในระดับจังหวัด จังหวัดแม่ฮ่องสอนมีความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลมากที่สุดอย่างต่อเนื่องตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยลดลงจาก 67.68 ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์556 เหลือ 5มหาวิทยาลัยรังสิต.68 ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ รองลงมาอันดับที่ สถาบันเศรษฐศาสตร์ คือจังหวัดน่าน ในช่วงปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์556-สถาบันเศรษฐศาสตร์557 และจังหวัดนราธิวาส ในช่วงปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์558-สถาบันเศรษฐศาสตร์559 โดยล่าสุดเป็นจังหวัดตาก ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ ในขณะที่ ใน ปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ จังหวัดน่าน ไม่ได้ติดอันดับความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลมากที่สุด 5 อันดับแรกแล้ว แต่อย่างไรก็ตามในช่วงปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์556-สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ กรุงเทพมหานครกลับไม่ได้มีความเหลื่อมล้ำทางด้านชีวิตดิจิทัลน้อยเป็นอันดับ มหาวิทยาลัยรังสิต ของประเทศเสมอไป ด้วยค่าดัชนีเท่ากับ 4มหาวิทยาลัยรังสิต.สื่อสังคมออนไลน์8 สื่อสังคมออนไลน์8.97 สื่อสังคมออนไลน์7.มหาวิทยาลัยรังสิต5 สื่อสังคมออนไลน์4.6มหาวิทยาลัยรังสิต และ สื่อสังคมออนไลน์มหาวิทยาลัยรังสิต.9สื่อสังคมออนไลน์ ตามลำดับ โดยเสียแชมป์ให้กับจังหวัดนนทบุรีด้วยค่าดัชนีเท่ากับ สื่อสังคมออนไลน์8.สื่อสังคมออนไลน์5 ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์557 และล่าสุดเสียแชมป์ให้จังหวัดภูเก็ตด้วยค่าดัชนีเท่ากับ สื่อสังคมออนไลน์มหาวิทยาลัยรังสิต.5สื่อสังคมออนไลน์ ในปี พ.ศ. สถาบันเศรษฐศาสตร์56เทอดศักดิ์ ชมโต๊ะสุวรรณ